سیستم ایمنی بدن یک مکانیزم دفاعی است که بدن را در برابر عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و توکسین‌ها محافظت می‌کند. سیستم ایمنی از ارگان‌ها، سلول‌ها، بافت‌ها و پروتئین‌های مختلفی تشکیل شده است که با هم کار می‌کنند سیستم ایمنی دارای دو بخش ذاتی و تطبیقی (اکتسابی) است. بخش ذاتی به صورت فوری و غیر اختصاصی به عوامل بیماری‌زا پاسخ می‌دهد، در حالی که بخش تطبیقی پس از تأخیر و به صورت اختصاصی به عوامل بیماری‌زا پاسخ می‌دهد و حافظه ایمنولوژیک ایجاد می‌کند.
سیستم ایمنی بدن نقش مهمی در سلامت بدن دارد. این سیستم با شناسایی و از بین بردن عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها، مانع از بروز عفونت‌ها و بیماری‌های مختلف می‌شود. سیستم ایمنی بدن همچنین با تشخیص و حذف سلول‌های مرده یا معیوب، به تعادل و تجدید بافت‌های بدن کمک می‌کند. سیستم ایمنی بدن با ایجاد حافظه ایمنولوژیک، قادر است به عوامل بیماری‌زا که قبلاً با آن‌ها مواجه شده است، پاسخ سریع و قوی‌تر دهد. سیستم ایمنی بدن همچنین با واکسیناسیون، مقاومت در برابر برخی از عفونت‌های خطرناک را افزایش می‌دهد.
چه عواملی سبب ضعف سیستم ایمنی می‌شوند؟
❌ کمبود خواب: خواب کافی برای تقویت سلامت و تعادل سیستم ایمنی بسیار مهم است. کمبود خواب می‌تواند باعث کاهش تولید آنتی‌بادی‌ها و سلول‌های ایمنی شود و مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها را کاهش دهد.
❌ استرس و اضطراب: استرس و اضطراب مزمن می‌تواند هورمون کورتیزول را در بدن افزایش دهد. کورتیزول یک هورمون است که در شرایط استرس تولید می‌شود و می‌تواند سیستم ایمنی را مهار کند و باعث آسیب به بافت‌های التهابی شود.
❌ غم و اندوه: غم و اندوه نیز مانند استرس، می‌تواند هورمون کورتیزول را بالا ببرد و سلامت سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار دهد. غم و اندوه همچنین می‌تواند باعث کاهش تعداد لنفوسیت‌ها یا گلبول‌های سفید خون شود که نقش مهمی در دفاع بدن در برابر عفونت‌ها دارند.
❌ کمبود ویتامین D: ویتامین D یک ویتامین حلال در چربی است که نقش مهمی در تقویت سلامت استخوان‌ها، عضلات و سلول‌های عصبی دارد. ویتامین D همچنین به تحرک و فعالیت سلول‌های ایمنی کمک می‌کند و باعث تثبیت پاسخ التهابی مقابل عفونت‌ها می‌شود. کمبود ویتامین D ممکن است خطر ابتلا به عفونت‌های تنفسی، آسم، آلرژی، لوپوس، آرتروز روماتوئید، دایابت نوع ۱ و برخی سرطان‌ها را افزایش دهد.
❌ داروهای خاص: بعضی از داروها مانند آنتي بيوتيك ها، آسپیرین، ضد التهاب‌های استروئیدي، داروهای شيمي درماني، داروهای ضد رد پيوند و داروهای ضد HIV، مي توانند سيستم ايمني را ضعيف كنند و خطر عفونت ها را بالا ببرند. این داروها باید تحت نظر پزشک مصرف شوند و اثرات جانبی آن‌ها باید کنترل شوند.
❌ تغذیه نامناسب و چاقی: تغذیه نامناسب می‌تواند منجر به کمبود مواد مغذی ضروری مانند پروتئین، ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و امگا ۳ شود که برای سلامت سیستم ایمنی لازم هستند. تغذیه نامناسب همچنین می‌تواند باعث چاقی شود که خود یک عامل التهابی است و می‌تواند سیستم ایمنی را دچار اختلال کند.
❌ استعمال دخانیات: دخانیات مانند سیگار، قلیان، تنباکو و ماریجوانا، حاوی مواد شیمیایی سمی هستند که مخاط راه هوایی، ریه‌ها و سلول‌های اپیتل را آسیب می‌زنند و باعث کاهش تولید آنتی‌بادی‌ها و سلول‌های ايمني شده و خطر عفونت‌های تنفسي، سرطان ريه، آسم، COPD و ديگر بيماري ها را افزایش مي دهند.
❌ الکل: الکل نيز مانند دخانيات، باعث آسيب به مخاط راه هوایي، روده ها و كبد مي شود و باعث كاهش تولید سلول های ايمني و آنتي بادي ها مي شود. الکل همچنین باعث کم خونی، کمبود ويتامین B12، فولات و آهن مي شود كه برای سلامت سلول های خوني لازم هستند. الکل نيز خطر عفونت های تنفسي، گوارشي، كبدي، سرطان و ديگر بيماري ها را افزایش مي دهد.
